Aleksandr Aleksandrovich Novikov (tiếng Nga: Алекса́ндр Алекса́ндрович Но́виков; 19 tháng 11 [lịch cũ 6 tháng 11] năm 1900 - 3 tháng 12 năm 1976[1]) là một Chánh nguyên soái Không quân của Không quân Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Được ca ngợi là "người đã lèo lái Không quân Đỏ vượt qua những ngày đen tối để đến với ánh đèn sân khấu hiện tại",[2] và là "bậc thầy về sức mạnh không quân chiến thuật",[3] ông đã hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô cũng như một số danh hiệu cao quý khác của Liên Xô.Là một chỉ huy không quân tài năng và là một trong những tướng lĩnh không quân hàng đầu của lực lượng vũ trang Liên Xô,[4] Novikov đã tham gia vào gần như tất cả các chiến công của lực lượng không quân Xô viết trong chiến tranh và đi đầu trong các phát triển về năng lực chỉ huy, kiểm soát và kỹ thuật không chiến.[5] Sau chiến tranh, Novikov bị bắt theo lệnh của Bộ Chính trị, và bị người đứng đầu NKVD Lavrentiy Beria, ghép vào một "lời thú tội" liên quan đến âm mưu hạ bệ Nguyên soái Georgy Zhukov.[6] Novikov sau đó bị bắt giam cho đến khi Stalin qua đời vào năm 1953, từ đó ông trở thành một nhà giáo và nhà văn về điện tử hàng không cho đến khi qua đời.